ANKARA (AA) – Millet Mekteplerinin 1928'deki açılış ve Atatürk'e başöğretmenlik unvanı veriliş tarihi olan 24 Kasım, 1981'den bu yana Öğretmenler Günü olarak kutlanıyor.
Her ülkede farklı tarihlerin belirlendiği Öğretmenler Günü'nün Türkiye'de, Atatürk'e "başöğretmen" unvanı verilişinin yıl dönümünde kutlanmasına, Büyük Önder'in 100. doğum yılı olan 1981'de karar verildi.
– Büyük Önder'e Atatürk soyadı verildi
Büyük Önder Gazi Mustafa Kemal'e, 24 Kasım 1934'te kabul edilen kanunla "Atatürk" soyadı verildi.
Başbakan İsmet Paşa'nın kanun teklifiyle, Mustafa Kemal Paşa'ya "gerçekleri dile getiren en uygun, en güzel, en anlamlı soyadının verilmesi", Mecliste oy birliğiyle alkışlar arasında kabul edildi.
TBMM'nin, Mustafa Kemal Paşa'ya "Atatürk" soyadı verilmesine ilişkin oturumunu anlatan Anadolu Ajansının haberi özetle şöyleydi:
"Reis, kanun teklifinin heyeti umumiyesini okudu. Bundan sonra kürsüye gelen İsmet Paşa dedi ki: 'Arkadaşlar, Büyük Önderimiz, Cumhur Reisimizin soyadı için kanun teklif ediyoruz. Düşündük ki Soyadı Kanunu tatbik olunurken Büyük Önder'in taşıyacağı adı tayin, Büyük Meclisin borcudur. Bu kanunla 'Atatürk' adını teklif ediyoruz. İnanıyoruz ki Atatürk adıyla büyük Türk ulusu en büyük oğluna, en büyük saygılı hitabını yapmış olacaktır.' (Alkışlar)"
– Belli başlı diğer olaylar
21 Kasım
1783- Jean de Rozier ve Marquis d'Arlandes, Paris'te 500 feet'in üzerine çıkarak balonla ilk uçuşu gerçekleştirdi.
1877- Edison, fonografı icat ettiğini duyurdu.
1922- Lozan Konferansı çalışmalarına başladı.
1923- Mustafa Kemal Paşa, Fevzi Paşa, İsmet Paşa, Kazım Karabekir Paşa, Ali Fuat Paşa, Kazım Paşa, Refet Paşa, Fahrettin Paşa, Cafer Tayyar Paşa ve cephede kahramanlık ve fedakarlık gösteren bazı sivil mebuslara, yeşil kırmızı şeritli İstiklal Madalyası verilmesi hakkında Başbakanlık Tezkeresi TBMM'de kabul edildi.
1927- Samsun-Amasya demiryolu hattı işletmeye açıldı.
1938- Atatürk'ün naaşı, törenle Etnografya Müzesindeki geçici istirahatgahına getirildi.
1940- Tüm Türkiye'de hava saldırılarına karşı karartma uygulamasına başlandı.
1941- Yükseköğretimde "Türk İnkılap Tarihi" dersi zorunlu tutuldu.
1952- ABD, ilk hidrojen bombasını Pasifik'te patlattı.
1972- Ankara Radyosu, yurdun her yerine yayın yapmaya başladı.
1980- ABD'de tahminen 83 milyon televizyon izleyicisi, "Dallas" dizisinde, JR'ı kimin vurduğunu öğrenmek amacıyla televizyonlarının karşısına geçti.
1996- Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Konferansı (AGİK) Antlaşması Paris'te imzalandı.
2002- Prag'daki NATO Zirvesi'nde Litvanya, Letonya, Estonya, Bulgaristan, Romanya, Slovakya ve Slovenya'nın ittifaka katılmaları kabul edildi.
2005- Türkiye'nin, Oscar ödüllerinin "En İyi Yabancı Film" dalındaki temsilcisi "Gönül Yarası", New York'ta düzenlenen Uluslararası Queens Film Festivali'nde "En İyi Film" ödülünü aldı.
2012- NATO Genel Sekreteri Anders Fogh Rasmussen, Türkiye-Suriye sınırına yerleştirilmek amacıyla Türk hükümetinden patriot füzesi talebi aldıklarını açıkladı.
2012- Uşak Arkeoloji Müzesi'nden 2005 yılında çalınan Karun Hazinesi'nin en önemli parçası olan "Kanatlı Denizatı" diye bilinen broşun Almanya'da bulunduğu ve Türkiye'ye getirileceği açıklandı.
2013- Nobel Kimya Ödülü'ne iki kez layık görülen İngiliz bilim adamı Frederick Sanger, 95 yaşında hayata veda etti.
2013- Ukrayna hükümeti, AB ile serbest ticaret anlaşmasının imzalanmasına yönelik hazırlıkları askıya aldı.
2015- Çin'de maden ocağında çıkan yangında 21 kişi öldü.
2017- Ankara 4. Ağır Ceza Mahkemesince, Almanya'da olduğu ileri sürülen FETÖ'nün sözde "hava kuvvetleri imamı" firari Adil Öksüz hakkında iade talepnamesi hazırlandı.
2017- ABD, Suriye'de desteklediği terör örgütü PKK/PYD'ye 120 zırhlı araç verdi.
2021- Türksat AŞ, Fransa'daki Airbus Defence and Space (Airbus D&S) Tesisleri'nde düzenlenen törenle üretim ve test süreçleri tamamlanan Türksat 5B uydusunu teslim aldı.
22 Kasım
1332- Şair Aşık Paşa öldü.
1617- Sultan I. Ahmet öldü, I. Mustafa tahta çıktı.
1906- Öykü yazarı Sait Faik Abasıyanık doğdu.
1906- SOS tehlike sinyali, Berlin'deki uluslararası radyo telgraf konvansiyonunda kabul edildi.
1909- İstanbul'da, tıp fakültesine bağlı "dişçilik" eğitimi veren yüksekokul açıldı.
1948- II. Türkiye İktisat Kongresi toplandı.
1950- Dünya Barış Konseyi, şair Nazım Hikmet'e, İspanya'dan Pablo Picasso, Şili'den Pablo Neruda, ABD'den Paul Robeson ve Polonya'dan Wanda Jakubowska ile beraber Uluslararası Barış Ödülü verdi.
1962- Hükümetin davetlisi olarak Türkiye'yi ziyaret eden Kıbrıs Cumhurbaşkanı Makarios'un gezisi olaylı geçti.
1963- ABD Başkanı John F. Kennedy, Dallas'ta suikastta öldü.
1968- Ankara'da Dr. Kemal Beyazıt ve ekibi, ilk kalp naklini gerçekleştirdi. Maviş Karakurt adlı hasta 18 saat yaşayabildi.
1975- Monarşi İspanya'ya geri döndü, Carlos İspanya Kralı oldu.
1976- Yazar Sevgi Soysal 40 yaşında hayatını kaybetti.
1982- Açık öğretim uygulaması başladı.
1982- Türkiye I. Pul Kongresi Ankara'da yapıldı.
1983- TRT Genel Müdürü Macit Akman, "Yorgun Savaşçı" filminin yaktırıldığını açıkladı.
2005- Atatürk'ün Nutuk'u, orijinal metninden Rusça ve Yunancaya çevrildi.
2006- Dünya Ekonomik Forumu Türkiye Zirvesi İstanbul'da başladı.
2010- Kamboçya'da bir festivalde çıkan izdihamda 345 kişi öldü, 440 kişi yaralandı.
2013- Resmi Gezete'de yayımlanan genelgeyle, karşılama ve uğurlama törenleri ile temel atma, açılış ve benzeri törenlerde kırmızı halı serilmesi uygulamasına son verildi.
2013- Bilim adamları, Güney Kutbu'nda dış uzaydan gelen ve evrenin kökenlerinin sırrını çözebilecek çok sayıda nötrino buldu.
2015- Myanmar'ın kuzeyindeki Kaçin eyaletinde bir yeşim taşı madeninde meydana gelen heyelanda 113 kişi yaşamını yitirdi, 100'den fazla kişi kayboldu.
2017- Eski Yugoslavya Uluslararası Ceza Mahkemesi, eski Sırp Komutan Ratko Mladic hakkında, 1995 yılında Srebrenitsa soykırımında 8 binden fazla Bosnalı erkeğin öldürülmesi suçu, insanlığa karşı suç ve savaş kanunlarını ihlal suçundan müebbet hapis cezası verdi.
23 Kasım
1918- Fransız generali Franchet d'Esperey, işgal orduları komutanı olarak İstanbul'a girdi. Beyaz ata binen d'Esperey'e, "bir kral gibi" tören yapılması tepki çekti.
1925- Şurayı Devlet (Danıştay) kanunu kabul edildi.
1936- Henry R. Luce tarafından yayınlanan Life dergisinin ilk sayısı çıktı.
1942- "Casablanca" filminin ilk gösterimi New York'ta yapıldı.
1967- ABD Başkanı Johnson'ın Kıbrıs Özel Temsilcisi Cyrus Vance, Kıbrıs krizini görüşmek üzere Ankara'ya geldi. Türkiye'ye gelen BM Genel Sekreteri U. Thant'ın özel temsilcisi Rolz Bennet ile Vance, temaslarından sonuç alamayınca Atina'ya geçti.
1970- Türkiye'nin Ortak Pazar'a üyeliği için 22 yıllık geçiş dönemi öngören Katma Protokol, Brüksel'de imzalandı.
1976- Fransız düşünür Andre Malraux öldü.
1985- DSP Genel Başkanlığına Rahşan Ecevit seçildi.
1990- Prof. Dr. Tansu Çiller, DYP'den siyasete atıldı.
1992- Türk tiyatrosunun önemli isimlerinden sanatçı Vasfi Rıza Zobu 90 yaşında vefat etti.
2003- Çin'de yapılan Dünya Liseler Futbol Şampiyonası'nda Trabzon Lisesi, ev sahibi ülke temsilcisini 1-0 yenerek ilk kez şampiyon oldu.
2011- Başbakan Erdoğan, Dersim olaylarıyla ilgili, "Eğer devlet adına özür dilemek gerekiyorsa ve böyle bir literatür varsa ben özür dilerim ve diliyorum." dedi. Erdoğan, Dersim olaylarına ilişkin bazı belgeleri de açıkladı.
2011- Türk Sanat Müziği sanatçısı Şükran Ay, İstanbul'da 78 yaşında vefat etti.
2012- Mısır Cumhurbaşkanı Muhammed Mursi'nin yeni anayasal düzenlemeler çerçevesinde aldığı kararları protesto amacıyla ülke genelinde düzenlenen gösterilerde olaylar çıktı.
2013 – Türkiye ile Mısır arasında büyükelçilerin karşılıklı geri çağrılmasıyla diplomatik temsil düzeyi düşürüldü. Mısır'ın Kahire büyükelçisini gönderme kararına Türkiye aynı şekilde karşılık verdi.
2015- Türk siyasetinin önemli isimlerinden, hukukçu, eski Devlet Bakanı Kamran İnan, 86 yaşında hayatını kaybetti.
2018- Eski başbakanlardan Necmettin Erbakan'ın oğlu Fatih Erbakan, Hacı Bayram Camisi'nde kıldığı cuma namazı sonrası "Yeniden Refah Partisi" adıyla bir parti kurduklarını açıkladı.
24 Kasım
1870- Türkiye'nin ilk mizah gazetesi "Diyojen" yayımlandı.
1927- Ankara'da, Heinrinck Krippel tarafından yapılan Zafer Abidesi açıldı.
1934- Cumhurbaşkanı Gazi Mustafa Kemal, Meclisten çıkan kanunla "Atatürk" soyadını aldı.
1941- II. Dünya Savaşı ortamında, pasta ve unlu yiyeceklerin yapımı yasaklandı.
1961- BM, nükleer silah yasağını ABD'nin protestosuna karşın kabul etti.
1963- ABD Başkanı John Kennedy'nin katil zanlısı Lee Harvey Oswald, Jack Ruby tarafından öldürüldü.
1976- Van ve çevresinde, Çaldıran-Muradiye'de etkili olan 7,2 büyüklüğündeki depremde 3 bin 840 kişi öldü.
1977- Yunanistan, Büyük İskender'in babası Kral II. Philip'in mezarının bulunduğunu açıkladı.
1981- Millet Mekteplerinin 1928'deki açılış ve Atatürk'e başöğretmenlik unvanı veriliş tarihi olan 24 Kasım, Öğretmenler Günü olarak kutlanmaya başlandı.
1988- Sürgünde Bağımsız Filistin Devleti kuruldu.
1989- Hakkari'nin Yüksekova ilçesi İkiyaka köyünde, çoğu kadın ve çocuk olmak üzere 28 vatandaş teröristlerce öldürüldü.
1991- Queen topluluğunun solisti Freddy Mercury, AIDS ile gelen zatürre yüzünden Londra'da öldü.
1996- ANAP Genel Başkanı Mesut Yılmaz'a, Budapeşte'de Hilton Oteli lobisinde yumruklu saldırıda bulunuldu.
2011- Sporda şike, spor alanlarına yasak madde sokma, hakaret içeren tezahüratta bulunma cezalarını azaltan yasa teklifi, TBMM Genel Kurulunda kabul edilerek yasalaştı.
2012- Uluslararası Atletizm Federasyonları Birliği, erkeklerde Jamaikalı sprinter Usain Bolt'u, kadınlarda ABD'li sprinter Allyson Felix'i "Yılın Atleti" seçti.
2013- Anadolu Ajansı Amerika Bölge Direktörlüğü New York Ofisi hizmete açıldı.
2013- İran ile BM Güvenlik Konseyinin 5 daimi üyesi ve Almanya (5+1) arasında, İran'ın nükleer programına ilişkin müzakerelerde 6 aylık geçici anlaşmaya varıldı.
2015- Suriye sınırında Türk hava sahasını ihlal eden milliyeti bilinmeyen bir uçak, 10 kez ikaz edilmesine rağmen ihlale devam edince angajman kuralları çerçevesinde Hava Kuvvetleri Komutanlığına ait iki F-16 uçağı tarafından düşürüldü. Uçağın, Rusya'ya ait Su 24 tipi jet olduğu ortaya çıktı.
2016- Avrupa Parlamentosu, Türkiye'nin AB ile sürdürdüğü müzakerelerin geçici süre ile dondurulmasını tavsiye eden ve hukuki bağlayıcılığı olmayan tasarıyı 37'ye karşı 479 oyla kabul etti. 107 üye ise çekimser kaldı.
2017- Mısır'ın Ariş kentinde Ravda Camisi'ne cuma namazı sırasında terör örgütü DEAŞ üyesi 25-30 terörist tarafından düzenlenen bombalı ve silahlı saldırıda 310 kişi öldü, 128 kişi yaralandı. Saldırı nedeniyle Mısır'da 3 gün, Türkiye'de de 1 gün milli yas ilan edildi
25 Kasım
1893- Orhun Kitabeleri, Kopenhag Üniversitesi Genel Dil Bilimi Profesörü ve Danimarka Kraliyet İlimler Akademisi üyesi Wilhelm Ludwig Thomsen tarafından okundu. Thomsen, Orhun alfabesini çözdüğünü, 15 Aralık 1893'te Danimarka Kraliyet İlimler Akademisinde sunduğu bildiriyle bilim dünyasına açıkladı.
1925- Şapka giyilmesi konusundaki kanun, TBMM'de kabul edildi. Kanun, 28 Kasım'da yürürlüğe girdi.
1958- Ahmet Adnan Saygun'un bestelediği Yunus Emre Oratoryosu, BM'nin yeni çalışma dönemi dolayısıyla New York'ta seslendirildi.
1967- ABD Başkanı Johnson'un Kıbrıs Özel Temsilcisi Cyrus Vance, Atina'nın önerilerini Ankara'ya getirdi. NATO Genel Sekreteri Brosio da arabuluculuk için Ankara'ya geldi. BM Güvenlik Konseyi, savaştan kaçınılması çağrısı yaptı.
1973- Yunanistan'daki ayaklanmalar sonunda Başbakan Georgios Papadopulos, cunta tarafından devrildi.
1979- Abdi İpekçi cinayeti sanığı Mehmet Ali Ağca, Kartal Maltepe Askeri Ceza ve Tutukevi'nden kaçtı.
1998- 55. Hükümet, gensoruyla düşürüldü. Devlet Bakanı Güneş Taner'in bakanlık görevi sona erdi. Başbakan Mesut Yılmaz, istifasını Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel'e sundu.
1999- Yargıtay 9. Ceza Dairesi, terör örgütünün elebaşı Abdullah Öcalan hakkında verilen ölüm cezasını onadı.
2011- Türkiye, Kadınlara Yönelik Şiddet ve Aile İçi Şiddetin Önlenmesi ve Bunlarla Mücadeleye İlişkin Avrupa Konseyi Sözleşmesi'ni parlamentosunda onaylayan ilk ülke oldu.
2013- Endonezya'nın batısında Sinabung yanardağı güçlü patlamalarla kül ve lav püskürttü.
2013- Türkiye, Birleşmiş Milletler Uluslararası Denizcilik Örgütünün (IMO) daimi temsilcisi olarak 2013-2015 dönemi için Genel Kurul Başkanlığına seçildi.
2016- Halep'te muhaliflerin bulunduğu bölgelere düzenlenen saldırılarda 59 kişi yaşamını yitirdi, 137 kişi yaralandı.
2016- Küba devriminin lideri ve eski Devlet Başkanı Fidel Castro, 90 yaşında öldü. 1976-2008 arasında devlet başkanı olarak Küba'yı yöneten Castro görevini 2008'de kardeşi Raul Castro'ya devretmişti.
2018- AB üyesi 27 ülke lideri, Brexit anlaşmasını ve İngiltere ile gelecekteki ilişkileri belirleyecek siyasi deklarasyon belgesini onayladı.
2019- Haluk Bilginer, 47. Uluslararası Emmy Ödülleri'nde Şahsiyet dizisindeki performansıyla en iyi erkek oyuncu seçildi.
2020- Arjantinli efsane futbolcu Diego Armando Maradona 60 yaşında hayatını kaybetti.
26 Kasım
1548- Kanuni Sultan Süleyman komutasındaki Osmanlı ordusu, Halep'e girdi.
1812- Napolyon Bonapart komutasındaki Fransız ordusu, büyük kayba uğrayarak Rusya topraklarını terk etmek zorunda kaldı.
1926- Türkiye'nin ilk şeker fabrikası, Alpullu'da faaliyete geçti.
1934- Atatürk'ün önerisiyle İsmet Paşa'ya, "İnönü" soyadı verildi.
1934- Lakap ve unvanlar kaldırıldı. Kanunla "ağa, hacı, hafız, hoca, molla, efendi, bey, beyefendi, paşa, hanım, hanımefendi, hazretleri" gibi lakap ve unvanlar kaldırıldı, bütün yurttaşların, kadın, erkek kanun karşısında ve resmi belgelerde yalnız adlarıyla anılacağı hükmü getirildi.
1935- Afyon-Isparta demir yolu açıldı.
1943- Tosya ve Ladik'te 7,2 büyüklüğündeki depremde 2 bin 824 kişi öldü.
1947- Eski milli eğitim bakanlarından, Köy Enstitülerinin başlangıcı sayılan okulları kuran Saffet Arıkan öldü.
1954- Kapalıçarşı'daki yangında 1394 dükkan harap oldu. Çarşı yanındaki 3 han ve birkaç bina büyük hasar gördü.
1986- Eski Dışişleri Bakanlarından Prof. Dr. Gündüz Ökçün öldü.
1993- Almanya, PKK'yı terör örgütü ilan ederek bütün yan kuruluşlarıyla birlikte kapattı.
1996- Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı Tansu Çiller, Susurluk kazasından söz ederken "Devlet uğruna kurşun atan da yiyen de şereflidir." dedi.
2013- Özelleştirme İdaresi Başkanlığı, Milli Piyango İdaresine ait şans oyunlarının 10 yıllık lisans verilmesi suretiyle özelleştirilmesi için ihaleye çıktı.
2016- Rusya'nın Saint Petersburg kentinde yapılan Dünya Gençler Boks Şampiyonası'nda 64 kiloda Tuğrulhan Erdemir altın madalya kazandı.
2017- Dünya 23 Yaş Altı Güreş Şampiyonası'nda Polonya'nın Bydgoszcz kentinde yapıldı. Türk sporcular, 3 altın ve 5 gümüş madalya kazandı.
2018- NASA'nın sismik inceleme aracı "InSight" Mars yüzeyine indi.
2018- ABD'den 25 Kasım'da Türkiye'ye getirilen Çingene Kızı mozaiğinin 1960'lı yıllarda yurt dışına kaçırılan parçaları, THY'ye ait uçakla Gaziantep'e gönderildi.
2018- İstanbul Sancaktepe'de askeri helikopterin bir mahalleye düşmesi sonucu 4 asker şehit oldu, 1 asker yaralandı.
2020- FETÖ'nün darbe girişimi sırasında komuta merkezi olarak kullanılan Akıncı Üssü'ndeki eylemlere ilişkin, örgütün "sivil imamlar"ı ile Ankara'ya bomba yağdıran pilotların da yargılandığı davada, 291 sanık en az bir kez ağırlaştırılmış müebbet hapse çarptırıldı, 70 sanık bütün suçlamalardan beraat etti.
27 Kasım
1526- Kanuni Sultan Süleyman, Avusturya seferine çıktı.
1780- Divan Edebiyatı'nın kadın şairi Fitnat Hanım İstanbul'da öldü.
1895- Fransız romancı Alexandre Dumas 71 yaşında öldü.
1919- Bulgaristan, Müttefikler ile barış anlaşması imzaladı.
1942- Alman orduları, Toulon Limanı'na girerken buradaki Fransız donanması kendini yok etti.
1947- İstanbul İnönü Stadyumu açıldı.
1950- Kore'de Kunuri Savaşı başladı.
1967- ABD Başkanı Johnson'un Kıbrıs Özel Temsilcisi Cyrus Vance, üçüncü kez Ankara'ya gelerek Dışişleri Bakanı İhsan Sabri Çağlayangil ile görüştükten sonra Türkiye'nin yeni önerilerini götürdü. Yunan cuntasından kesin cevabını vermesi istendi.
1970- İstanbul Kültür Sarayı yandı.
1994- Bestekar, edebiyatçı, gazeteci, yazar ve 1983-1987'de Halkçı Partiden milletvekili olan Rüştü Şardağ öldü.
2012- Milli Eğitim Bakanlığına bağlı okullarda, belirli koşullarda öğrencilerin kılık kıyafetlerinin serbest olmasına ilişkin yönetmelik Resmi Gazete'de yayımlandı.
2013- Türkiye Spor Yazarları Derneği eski başkanlarından Necmi Tanyolaç, 85 yaşında İstanbul'da vefat etti.
2016- Terör örgütü KCK'nın sözde "Türkiye sorumlusu" Sara Aktaş, İstanbul Atatürk Havalimanı'nda yurt dışına çıkmak isterken yakalandı.
2017- FETÖ'nün para kasası olarak bilinen iş adamı Memduh Çıkmaz, MİT operasyonuyla Sudan'dan Türkiye'ye getirildi.
News
