TUNUS (AA) – MEHMET AKİF TURAN – Tunus'ta 2022 yılı, Cumhurbaşkanı Kays Said’in 25 Temmuz 2021’de aldığı "olağanüstü kararların" ardından siyasi ve ekonomik krizin daha da derinleştiği bir yıl olarak kayıtlara geçti.
Cumhurbaşkanı Kays Said, aldığı "olağanüstü kararların" ardından feshedilen Meclisin tekrar açılabilmesi ve siyasi krizin sona erdirilmesi için 14 Aralık 2021’de açıkladığı "siyasi krizden çıkış yol haritası" kapsamında 2022 yılında birtakım adımlar attı.
Yeni Anayasa'nın hazırlanması için elektronik istişareyle başlayan 2022 yılında, Yüksek Yargı Konseyi, Bağımsız Yüksek Seçim Kurulu ve Tunus Meclisi feshedildi.
Gerçekleştirilen referandum ile yeni Anayasa'nın kabul edilmesinin ardından, yeni seçim yasasıyla 17 Aralık’ta genel seçimlerin ilk turu düzenlendi.
Siyasi olarak atılan adımların muhalefet ile iktidar arasındaki krizi derinleştirmesi ülkedeki ekonomik krizi de körükledi.
2022 yılında bazı temel gıda ürünlerine ulaşmanın zorlaştığı Tunus’ta, hükümet ekonomik krizden çıkmak için Uluslararası Para Fonundan (IMF) talep ettiği 3,9 milyar dolarlık kredi anlaşmasını neticelendiremedi.
– Tunus’ta yeni Anayasa dönemi
Yeni Anayasa referandumuna hazırlık, 1 Ocak 2022’de resmi olarak başladı.
Referandum öncesinde Tunus Bağımsız Yüksek Seçim Kurulu kanununda değişikliğe giden Said, 9 üye sayısını 7’ye indirdi ve kurul üyelerinin tamamının Cumhurbaşkanı tarafından seçilmesini kararlaştırdı.
Üyelerinin çoğunluğu Tunus Meclisi tarafından seçilen ve 2012'den bu yana seçimleri denetleyen Bağımsız Yüksek Seçim Kurulunun başkanlığına Faruk Buasker getirildi; kurulun yeni yapısı ve diğer üyelerin isimleri kamuoyuyla paylaşıldı.
Yeni Anayasa'nın hazırlık sürecinde ulusal diyaloğun göz önünde bulundurulmadığını öne süren muhalefet, tartışmalı yeni Anayasa referandumunu boykot etti.
7 milyonun üzerinde seçmenin bulunduğu Tunus’ta, 25 Temmuz’da boykot kararının gölgesinde düzenlenen referanduma katılım yüzde 30,5 düzeyinde gerçekleşti. Yeni Tunus Anayasası yüzde 94,5 oy oranıyla kabul edildi.
Bu Anayasa ile Tunus'ta parlamento sisteminden güçlendirilmiş başkanlık sistemine geçiş yapıldı.
– Yüksek Yargı Konseyi yeniden dizayn edildi
Cumhurbaşkanı Said, 2 Şubat’ta yaptığı açıklamayla Yüksek Yargı Konseyini de feshetti.
Açıklamasında "ülkede yolsuzluğun önüne geçmek için Yüksek Yargı Konseyini feshettiğini, Tunus’u yolsuzluktan arındırmak için herkesin eşit muamele gördüğü adil bir yargı sisteminin sağlanması gerektiğini" aktaran Said, bu nedenle Yüksek Yargı Konseyinin tekrar oluşturulmasına karar verdiğini duyurdu.
Cumhurbaşkanı Said, "birçok suçun cezasız kaldığını ve cezalandırılma korkusu olmadan bu suçların işlendiğini, suç işleyenlerin yargıya sızan iktidardaki partiler tarafından korunduğunu" savundu.
Ülkede yeni bir tartışmaya neden olan bağımsız yargıya müdahale iddialarını kabul etmeyen Said, uluslararası kamuoyunun tepkilerini de görmezden geldi.
Cumhurbaşkanı Said, mart ayında yeni bir yüksek yargı organı kurduğunu ve üyelerini atadığını açıkladı.
Yetkileri çerçevesinde yargının sağlıklı işleyişi ve yargının bağımsızlığını Tunus Anayasası ve uluslararası sözleşme hükümleri doğrultusunda güvence altına alan anayasal bir kurum olan Yüksek Yargı Konseyi, "bütçe taslağının görüşülmesi ve onaylanması, yıllık raporun görüşülmesi ve onaylanması, yargının sağlıklı ve bağımsız işleyişinin sağlanması için gerekli reformların önerilmesi, adaletin tesisi ve idaresine ilişkin kanun tasarıları ile teklifleri hakkında görüş bildirmek" gibi görevleri yerine getiriyor.
– Tunus Meclisinin feshedilmesi
Faaliyetleri 25 Temmuz 2021'deki kararlarla durdurulan Tunus Meclisinin üyeleri, 30 Mart’ta düzenledikleri çevrim içi oturum vasıtasıyla Cumhurbaşkanı Said’in 25 Temmuz olağanüstü kararlarını iptal eden bir yasayı onayladı.
Cumhurbaşkanı Said, aynı gün devlet televizyonunda yaptığı açıklamayla "Anayasa’nın 72. maddesine dayanarak halkı ve devlet kurumlarını korumak için parlamentoyu feshettiğini" duyurdu.
Yeni Anayasa ile birçok yetkisini Cumhurbaşkanlığına devreden Tunus Meclisinin, 17 Aralık’ta ilk tur seçimleriyle başlayan genel seçimlerin 2023 yılında tamamlanmasının ardından tekrar açılması öngörülüyor.
– Yeni seçim yasası ve erken genel seçimler
Tunus'ta 15 Eylül'de Cumhurbaşkanı Kays Said tarafından duyurulan yeni seçim yasasına göre Mecliste daha önce 217 olan sandalye sayısı 10'u diasporada olmak üzere 161'e indirildi.
Seçim yasasının değişmesiyle siyasi partilerin hazırladığı listeler yerine "şahsi başvuru" yönteminin uygulandığı 2022 seçimlerinde adaylara seçime katılacakları bölgede ikamet eden 400 kişiden imza toplama mecburiyeti getirildi.
İki turlu seçim sisteminin benimsendiği yeni yasada, adayların ilk turda milletvekili seçilebilmesi için yarıştıkları bölgeden oyların yarıdan bir fazlasını alması gerekiyor.
Seçim yasasının duyurulmasının ardından Nahda Hareketi, Tunus’un Kalbi Partisi, Demokratik Akım Partisi, Özgür Anayasa Partisi, Afak Tunus Partisi gibi Tunus'ta önemli siyasi partiler ile muhaliflerin çatı oluşumu Ulusal Kurtuluş Cephesi, peş peşe yaptıkları açıklamalarla seçimleri boykot edeceklerini bildirdi.
9 milyon 136 bin 502 seçmenin bulunduğu Tunus'ta, 17 Aralık’ta düzenlenen erken genel seçimlerin ilk turuna katılım yüzde 11,22 olarak açıklandı.
Seçimlere "rekor seviyedeki" düşük katılımın ardından muhalefet partileri, "Cumhurbaşkanı Said’in meşruiyetini kaybettiğini bu nedenle erken Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin düzenlenmesi" çağrısı yaptı.
News
