MADRİD (AA) – ŞENHAN BOLELLİ – İspanya'da Katalonya sorunuyla hızla yükselişe geçen aşırı sağcı Vox partisini anlatan bir kitap yazan İspanyol gazeteci ve yazar Miguel Gonzalez, Avrupa'da öngörülemeyecek bir geleceğe sahip aşırı sağın yaratacağı tehlikelerin hafife alınmaması gerektiğini belirtti.
AA muhabiri ve Madrid'deki bir grup yabancı basın mensubuna röportaj veren Gonzalez, Avrupa'da aşırı sağın kendi programlarından değil, krizlerden ve diğer partilerin hatalarına bağlı olarak büyüdüğünü vurguladı.
Fransa'da cumhurbaşkanlığı seçimlerinde Emmanuel Macron'un "sandıkta yenmesi daha kolay olduğu için rakip olarak karşısında, aşırı sağcı Marine Le Pen'i istediğini, buna benzer görüşlerin diğer Batılı ülkelerde de görüldüğünü" söyleyen Gonzalez, "Aşırı sağı, yenmesi kolay bir canavar gibi görüp, beslemek çok tehlikeli bir oyun." değerlendirmesinde bulundu.
İspanyol gazeteci, "küreselleşme ve 2030 ajandası ile Müslüman göçmen karşıtlığının" Avrupa'daki aşırı sağın ortak görüşü olduğunu belirterek bu partilerin finansmanlarının çok iyi bir şekilde araştırılması gerektiğine vurgu yaptı.
– Vox, Katalonya’daki ayrılıkçı girişimlerle yükselişe geçti
İspanya'da 2013 yılında kurulan aşırı sağcı Vox partisinin bir şirket gibi olduğunu savunarak, kitabını Vox S.A. (Anonim Şirketi) adıyla piyasaya süren Gonzalez, kuruluşundan sonraki ilk 5 yıl içinde sürekli oy kaybeden, 2015 ve 2016 yıllarında yapılan (erken seçim) genel seçimlerde ülke genelinde sadece 50 bin civarında oy alan bu partinin çıkış noktasının, Katalonya'daki ayrılıkçı girişimler olduğuna dikkati çekti.
Vox'un, İspanya'da kurumsal olarak siyasete girişinin ilk kez, 2018'de Endülüs özerk yönetim parlamentosunda 12 milletvekili çıkardığı yerel seçimler olduğuna işaret eden Gonzalez, bu tarihten itibaren Katalonya'daki ayrılıkçı olaylarla bağlantılı olarak aşırı sağın yükselişini devam ettirdiğini kaydetti.
İspanya'nın en köklü partilerinden sağ görüşlü Halk Partisinin (PP) içinden gelen bir grup tarafından kurulan Vox'un ilk dönemler tek finansmanının bağışlar olduğunu aktaran Gonzalez, İran'dan bağışlanan 1,5 milyon avro ile Rusya ve ABD'deki bazı Katolik aşırı muhafazakar gruplardan, hatta İspanya'daki Franco Vakfı'ndan (Diktatör Francisco Franco'nun ailesinin kurduğu vakıf) bağışlar yapıldığını ifade etti.
– İspanyol sağı, "demokratik sağ geleneği yerine Francoculuğu aklama yoluna gitti"
İspanyol gazeteci, baştan itibaren Vox'a destek veren PP'nin aşırı sağ ile bağlarını koparmayarak, bu yıl Castilla y Leon özerk bölgesinde yapılan yerel seçimlerin ardından koalisyon kurduğunu ve ilk kez bu partiyi ülke yönetimine dahil ettiğini hatırlattı.
Gonzalez, PP'yi "demokratik sağ geleneğini sürdürüp, güçlendirmek yerine Francoculuğu (diktatör Franco dönemi yanlıları) aklama yoluna gitmekle" eleştirdi.
Vox lideri Santiago Abascal'ın, Fransa'da Marine Le Pen (Ulusal Cephe), Almanya'da "Almanya için Alternatif" partisi liderleriyle, Portekiz'de Andre Ventura (Yeter partisi lideri), Macaristan'da Viktor Orban (Başbakan ve Fidesz partisinin lideri) ile yakın ilişkide olduğunu söyleyen Gonzalez, "Katalan milliyetçiliğine yakınlığından" dolayı İtalya'daki aşırı sağcı Lig partisinin lideri Matteo Salvini ile Abascal arasındaki ilişkinin ise "oldukça mesafeli" olduğunu ifade etti.
– İspanya'da göçmen veya İslam karşıtlığı aşırı sağ için belirleyici değil
Avrupa'nın diğer ülkelerinde olduğu gibi İspanya'da da aşırı sağın zaman zaman göçmen veya İslam karşıtlığını kullandığını ancak bunun hiçbir zaman belirleyici olmadığını kaydeden Gonzalez, şu örnekleri verdi:
"Vox, göçmen ve İslam karşıtlığını özellikle sosyal medyada kullanarak, işsiz gençleri etkilemeye çalışsa da bunun çok da geçerli olmadığını biliyor. İspanya'da göçmen karşıtlığının oy olarak katkı sağlayacak bir tabanı, Fransa'daki kadar yok. Bu belki Almeria, Murcia gibi küçük kentlerin bazı bölgelerinde etkili olabilir o kadar. Zira, Vox'un ilk kez İspanya'da yönetimde olduğu Castilla y Leon bölgesi, oldukça muhafazakar bir bölgedir ama herkes biliyor ki burada çok ciddi bir nüfus azalması, iç göç sorunu var ve herkes 'göçmenler gelsin' diyor. 2015'te Suriyelileri istemeyen Vox şimdi 'Ukraynalıları alın' diyor ama burada propaganda yaptığını görmek lazım. Abascal, Madrid'de sosyal yardım alan göçmenlerin ismini okuduğu bir mitinginde sadece Arap isimleri okudu. Ancak bunların bazıları tamamen evraksız kişiler, bazıları da İspanyol olan Araplardı. Yani manipülasyondan başka bir şey değildi."
"Vox'un, 'ölü, yaşayan ve doğacak İspanyollar için' diye bir İspanyol ulusu egemenliği ideolojisi var ve bu aslında faşist bir görüş." diyen Gonzalez, İspanya'da gençler arasında aşırı sağın büyümesine rağmen kadınların bu partiden uzakta durmasının da önemli bir ayrıntı olduğunu vurguladı.
Gonzalez, İspanya'da normal şartlarda 2023'te yapılacak genel seçimler öncesinde yayımlanan anketlere göre, PP'nin Vox ile koalisyon kurarak, diktatör Franco döneminden (1936-1975) sonra ilk defa aşırı sağın iktidara gelme olasılığının güçlü olduğuna da dikkati çekti.
Vox lideri Abascal'ın amacının, "başbakan yardımcıılığı" olduğunu ifade eden Gonzalez, İspanyol siyasetinde beklenen olası radikal değişiklikler için "Beni en çok ifade özgürlüğü endişelendiriyor." görüşünü savundu.